นิสิตระดับปริญญาตรี
นิสิตระดับบัณฑิตศึกษา
อาจารย์ / นักวิจัย
บุคคลทั่วไป / ประชาชน
ALL
ภาวะโลกร้อนกับภาคเกษตรกรรม
ผู้เรียบเรียง
ปิยะธิดา ปรางค์โคกกรวด
นักเอกสารสนเทศ ฝ่ายบริการ
ภาวะโลกร้อนสามารถส่งผลกระทบอย่างมีนัยสําคัญต่อภาคเกษตรกรรมในหลายๆ ด้าน เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นพืชผลอาจให้ผลผลิตที่ลดลงเนื่องจากอัตราการเจริญเติบโตที่เร็วขึ้น ซึ่งอาจนําไปสู่ผลผลิตที่ต่ําลง และยังถูกมองว่าการทํานาปลูกข้าวเป็นทั้งเหยื่อและผู้ก่อให้เกิดภาวะโลกร้อน ในแง่หนึ่งการผลิตข้าวถูกคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยภัยแล้ง น้ําท่วม น้ําเค็ม และอุณหภูมิที่รุนแรงทําลายพืชผลและเสี่ยงต่อการดํารงชีวิตของเกษตรกรรายย่อย และวิธีการเพาะปลูกแบบ ดั้งเดิมมีส่วนทําให้เกิดก๊าซมีเทนที่มนุษย์สร้างขึ้นทั่วโลกประมาณ 10% ซึ่งเป็นก๊าซเรือนกระจกที่มีศักยภาพ
ผลกระทบเฉพาะบางประการของภาวะโลกร้อนที่มีต่อภาคเกษตรกรรม ได้แก่
- อุณหภูมิ : อุณหภูมิที่สูงขึ้นอาจส่งผลเสียต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของพืช
- ปริมาณน้ําฝน : การเปลี่ยนแปลงของรูปแบบปริมาณน้ำฝนอาจนําไปสู่ภาวะแห้งแล้งหรือน้ําท่วม ซึ่งส่งผลต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของพืช
- ปรากฏการณ์สภาพอากาศสุดขั้ว : อาจสร้างความเสียหายให้กับพืชผลและลดผลผลิต
- ระดับน้ําทะเลสูงขึ้น : อาจนําไปสู่การรุกล้ําของน้ําเค็ม ซึ่งส่งผลกระทบต่อพื้นที่เกษตรกรรมและแหล่งน้ําจืด
- แมลงศัตรูพืชและโรคพืช : อุณหภูมิที่สูงขึ้นอาจอํานวยความสะดวกในการแพร่กระจายของแมลงศัตรูพืชและโรคพืช
ประเทศกําลังพัฒนามีความเสี่ยงต่อผลกระทบเหล่านี้เป็นพิเศษ เนื่องจากโดยทั่วไปแล้วจะมีความสามารถในการปรับตัวน้อยกว่าและตั้งอยู่ในพื้นที่ที่อบอุ่นกว่า ซึ่งอุณหภูมิใกล้หรือเกินเกณฑ์ที่จะลดผลผลิตทางการเกษตรอยู่แล้ว นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศยังสามารถทําให้ความท้าทายที่มีอยู่เดิมที่เกษตรกรรายย่อยต้องเผชิญรุนแรงยิ่งขึ้นเพื่อรับมือกับความท้าทายและบรรเทาผลกระทบเหล่านี้จึงมีความสําคัญอย่างยิ่งที่จะต้องดําเนินกลยุทธ์ต่างๆ เช่น
- การผสานรวมวิธีการทําฟาร์มที่ชาญฉลาดต่อสภาพภูมิอากาศ
- การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
- การส่งเสริมแนวทางปฏิบัติทางการเกษตรที่ยั่งยืน
- การนําวิธีการทําการเกษตรอัจฉริยะด้านสภาพภูมิอากาศมาใช้ เช่น การใช้เครื่องมือพยากรณ์สภาพภูมิอากาศ การปลูกพืชคลุมดิน และการใช้แนวทางการไถพรวนแบบอนุรักษ์
- การลดการไหลบ่าของสารอาหาร การเพิ่มความต้านทานของพืชผล และการป้องกันการสูญเสียอาหารสามารถช่วยปรับปรุงความยั่งยืนทางการเกษตรได้
- การสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาพันธุ์พืชที่ทนต่อสภาพภูมิอากาศยังสามารถช่วยให้เกษตรกรปรับตัวเข้ากับสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงได้
นอกเหนือจากนี้สถาบันวิจัยข้าวระหว่างประเทศ (IRRI) กําลังพัฒนาและปรับใช้โซลูชันที่ตอบสนองต่อสภาพภูมิอากาศ โดยช่วยให้ชาวนาปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยการเพาะพันธุ์ข้าวที่สามารถอยู่รอดจากสภาพภูมิอากาศที่ไม่คาดคิดและเจริญเติบโตในสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออํานวย ส่งเสริมระบบอาหารที่ยั่งยืนโดยใช้ข้าวเป็นหลัก โดยการพัฒนาวิธีการเพาะปลูกและเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปัจจัยการผลิตและคาดการณ์ และตอบสนองต่อภัยคุกคามจากสภาพภูมิอากาศในอนาคต
นอกจากนี้วิธีการอื่นๆ ที่ช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการปลูกข้าว ตัวอย่างเช่น การจัดการน้ําแบบสลับเปียกสลับแห้งร่วมกับแนวทางปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีได้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการลดการปล่อยก๊าซมีเทนและไนตรัสออกไซด์
การนําพันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตสูงและทนทานต่อภัยแล้ง แมลง และน้ําท่วมมาใช้
วิธีการเพาะปลูกแบบไม่ไถพรวนดิน ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และเพิ่มปริมาณคาร์บอนที่เก็บในดิน
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
กรมพัฒนาที่ดิน, ภาวะโลกร้อนกับภาคเกษตรกรรม. สืบค้น 12 มีนาคม 2567.
Retrieved From https://e- library.ldd.go.th/brochure/world3.pdf
ขจิตรา โผดโผน, สํานักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 2 จังหวัดราชบุรี. สภาวะโลกร้อนกับการทํานา. สืบค้น 8 มีนาคม 2567.
Retrieved From https://esc.doae.go.th/wp-content/uploads/2023/08/สภาวะโลกร้อนกับการทํา นา.pdf
บางจากหลากมุมมอง, Thai Rice NAMA ข้าวลดโลกร้อน. สืบค้น 12 มีนาคม 2567.
Retrieved From https://www.bangchak.co.th/th/newsroom/reflection/1118/thai-rice-nama-ข้าวลดโลกร้อน
ศุภวิชญ์ จันทน์ขาว, ศูนย์ความเป็นเลิศด้านเทคโนโลยีปิโตรเคมีและวัสดุ. Circular Farming. สืบค้น 8 มีนาคม 2567.
Retrieved From https://petromat.org/home/circular-farming/
สถาบันวิจัยข้าวระหว่างประเทศ. ประเทศไทยและIRRI. สืบค้น 8 มีนาคม 2567.
Retrieved From http://books.irri.org/Thailand_IRRI_brochure-Thai.pdf
THECITIZEN.PLUS. ภาวะโลกร้อนกับอนาคตเกษตรกร จ.พัทลุง.สืบค้น 8 มีนาคม 2567.
Retrieved From https://thecitizen.plus/node/95126
แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
Linquist, B. A., Anders, M. M., Adviento, B. M. A. A., Chaney, R. L., Nalley, L. L., da Rosa, E. F. F., & Kessel, C. (2015).
Reducing greenhouse gas emissions, water use, and grain arsenic levels in rice systems.
Global Change Biology, 21(1), 407–417. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?
url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=e db&AN=99973332&site=eds-live
Mokhtaran, A., Sepehri, S., Gilani, A. A., Ebadi, A. A., & Jalali, S. (2023). Improving Rice Production Sustainability by
Planting Salinity-Tolerant Rice Cultivars and Reusing Agricultural Drainage Water. Journal of Irrigation &
Drainage Engineering, 149(4), 1–9. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?
url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=as n&AN=161906079&site=eds-live
Oestmann, J., Piayda, A., Düvel, D., & Tiemeyer, B. (2024). Short-term carbon cycling at a Sphagnum farming site
under drought stress. Soil Biology & Biochemistry, 191, N.PAG. Retrieved From
https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?
direct=true&db=eg s&AN=175636999&site=eds-live
Thomas, G., Hamilton, D., & Stephens, M. (2014). Agricultural Competitiveness White Paper Submission. Agricultural
Science (1030-4614), 26(1), 25–29. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?
url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=as n&AN=97135256&site=eds-live
Trinh, T. A. (2018). The Impact of Climate Change on Agriculture: Findings from Households in Vietnam.
Environmental & Resource Economics, 71(4), 897–921. Retrieved From
https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?
direct=true&db=e db&AN=132814702&site=eds-live