นิสิตระดับปริญญาตรี
นิสิตระดับบัณฑิตศึกษา
อาจารย์ / นักวิจัย
บุคคลทั่วไป / ประชาชน
ALL
เวชศาสตร์วิถีชีวิต : ศาสตร์สำหรับผู้รักษ์สุขภาพในยุคการแพทย์ 3.0
ผู้เรียบเรียง
วินัย มะหะหมัด
บรรณารักษ์ชำนาญการ
สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
การป้องกันการเกิดโรคสาเหตของโรคเรื้อรัง โดยการจัดการ ขจัดต้นต่อสาเหตของที่มาของโรคเรื้อรัง การปรับวิถีชีวิต การปรับพฤติกรรมของโรคเรื้อรังในกลุ่มโรค NCDs โรคที่รักษาไม่หายจากการแพทย์ปัจจุบันเป็นการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมตามแนวทางของ เวชศาสตร์วิถีชีวิต (Lifestyle Medicine) ซึ่งเป็นศาสตร์การแพทย์สมัยใหม่ที่มุ่งเน้นการป้องกันมากกว่าการรักษาช่วยให้สุขภาพดีบนความรู้สุขภาพพื้นฐานสำคัญอยู่ 6 หลักการดังนี้
- การกินที่ดี การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพหลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป หรือผ่านกระบวนการแปรรูปน้อยที่สุด การเลือกทานวิตามิน เกลือแร่จากพืชผักใบเขียว การรับประทานผลไม้จากธรรมชาติที่มีรสไม่หวาดจัด การบริโภคโปรตีนเนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน และโปรตีนจากถั่ว การเลือกบริโภคคาร์โบไฮเดรดเชิงซ้อน ไขมันดี โอเมกา 3, 6, 9 และอาหารอื่นๆ รับประทานอาหารในปริมาณที่เหมาะสมช่วยป้องกัน รักษา และบรรเทาอาการเจ็บป่วยเรื้อรังได้
- การออกกำลังกายที่ดี เคลื่อนไหวให้มากขึ้น การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ส่งเสริมให้ร่างกายและจิตใจของคุณมีสุขภาพที่ดีขึ้น โดยออกให้เหนื่อยในระดับบโซน 2-3 รวมเวลา 150 นาที ต่อสัปดาห์ และออกกำลังกายกล้ามเนื้อ 2 ครั้ง/สัปดาห์
- การนอนหลับที่ดี การนอนหลับเป็นสิ่งสำคัญ การนอนหลับให้เพียงพอ ช่วยให้ร่างกายได้พักผ่อนฟื้นฟูพร้อมต่อสู้กับโรคภัยไข้เจ็บ มีสมาธิดี อารมณ์ดี มีภูมิต้านทานดี และอื่นๆ อีกมากมาย การนอนที่ดี ควรนอนให้เพียงพอ ได้ 7-9 ชั่วโมงต่อวัน
- การจัดการความเครียด ป้องกันไม่ให้มีความเครียดสะสม ยิ้มสู้เข้าไว้ ความเครียดเป็นเรื่องปกติของชีวิต แต่ความเครียดที่มากเกินไปอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพของเราได้ ความเครียดเรื้อรังส่งผลกับปัญหาสุขภาพหลายอย่าง เช่น โรคหัวใจ อาการซึมเศร้า ซึ่งการจัดการกับความเครียดมีหลายวิธีสามารถเลือกได้ตามความเหมาะสม การทำสมาธิ การออกกำลังกายด้วยการเล่นโยคะ การฝึกหายใจลึกๆ ก็เป็นอีกวิธีที่สามารถช่วยให้เรารู้สึกสงบและผ่อนคลายกับความเครียดในชั่วขณะหนึ่งได้
- ความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง การสร้างความสัมพันธ์เชิงบวก การสร้างความพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง คนในครอบครัว เพื่อนร่วมงาน กับคนใกล้ชิด และคนที่คุณรักถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการมีสุขภาพจิตที่ดี
- การห่างไกลจากสารพิษ การสูบบุหรี่ และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไปนั้น พบว่าเป็นสาเหตหนึ่งที่ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรัง และการเสียชีวิตได้ ดังนั้นควรหลีกเลี่ยง และออกห่างสารเสพติดหรือสารพิษอื่น ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยตรง
เมื่อได้ดำเนินการค้นคว้าสืบค้นบทความทางวิชาการในศาสตร์ทางด้านเวชศาสตร์วิถีชีวิตของต่างประเทศที่เผยแพร่ ในระหว่างปี ค.ศ. 1999-2024 จากฐานข้อมูล Scopus ที่เป็นวารสารให้ฟรี Open Access (OA) พบว่านอกเหนือจากสาขาหลักทางด้าน Medicine ของทางการแพทย์แล้ว ยังเป็นศาสตร์ที่น่าศึกษาค้นหาคำตอบได้จากหลากหลายแง่มุมเกี่ยวข้องกับหลายสาขา เป็นศาสตร์ที่ส่งเสริมให้มีการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม โดยมุ่งเน้นในเรื่องการป้องกัน มากกว่าการรักษา วิเคราะห์เจาะลึกหาสาเหตการใช้ชีวิตเพื่อป้องกันไม่ก่อให้เกิดโรคเรื้อรัง ตามแนวทางการรักษาของการแพทย์ในยุค 3.0 ที่ไม่ได้เพียงให้ความสำคัญกับการรักษาอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพแบบบูรณาการตามหลักการพื้นฐานการดูสุขภาพจากการใช้ชีวิตทั้ง 6 ประการที่กล่าวมาข้างต้น ซึ่งหากสามารถนำแนวทางนี้มาปรับใช้ได้อย่างเหมาะสมกับการดำเนินชีวิตแล้วจะช่วยให้ออกห่างจากโรคภัยไข้เจ็บที่ไม่พึ่งประสงค์ได้
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
European Lifestyle Medicine Organization. (2024). What is Lifestyle Medicine?. Retrieved April 5, 2024
from https://www.eulm.org/what-is-lifestyle-medicine
แรธ, ทอม. (2560). ได้เวลาชาร์จพลัง : เคล็ดลับฟื้นพลังให้ชีวิตและการทำงานในทุกวัน. โอเพ่นเวิลด์ส พับลิชชิ่ง เฮาส์.
วีรพันธ์ สุวรรณนามัย. (21 เมษายน 2567). "เวชศาสตร์วิถีชีวิต" แพทย์สาขาใหม่ที่จะทำให้คนไทยไกลโรค [วีดิทัศน์].
Youtube https://www.youtube.com/watch?v=__ZAMbY9HNU
แนะนำแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
Bodai, B. I., Nakata, T. E., Wong, W. T., Clark, D. R., Lawenda, S., Tsou, C., Liu, R., Shiue, L., Cooper, N., Rehbein, M., Ha,
B. P., McKeirnan, A., Misquitta, R., Vij, P., Klonecke, A., Mejia, C. S., Dionysian, E., Hashmi, S., Greger, M., . . .
Campbell, T. M. (2017). Lifestyle Medicine: A Brief Review of Its Dramatic Impact on Health and Survival
[Article]. The Permanente journal, 22. https://doi.org/10.7812/TPP/17-025
Faries, M. D. (2016). Why We Don’t “Just Do It”: Understanding the Intention-Behavior Gap in Lifestyle Medicine
[Review]. American Journal of Lifestyle Medicine, 10(5), 322-329. https://doi.org/10.1177/1559827616638017
Franklin, B. A., & Cushman, M. (2011). Recent advances in preventive cardiology and lifestyle medicine: A Themed
series [Article]. Circulation, 123(20), 2274-2283. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.110.981613
Jaqua, E., Biddy, E., Moore, C., & Browne, G. (2023). The Impact of the Six Pillars of Lifestyle Medicine on
Brain Health. Cureus, 15(2), e34605. https://doi.org/10.7759/cureus.34605
Katz, D. L., Karlsen, M. C., Chung, M., Shams-White, M. M., Green, L. W., Fielding, J., Saito, A., & Willett, W. (2019).
Hierarchies of evidence applied to lifestyle Medicine (HEALM): Introduction of a strength-of-evidence
approach based on a methodological systematic review [Review]. BMC Medical Research Methodology,
19(1), Article 178. https://doi.org/10.1186/s12874-019-0811-z
Lee, D. C., Brellenthin, A. G., Thompson, P. D., Sui, X., Lee, I. M., & Lavie, C. J. (2017). Running as a Key Lifestyle
Medicine for Longevity [Review]. Progress in Cardiovascular Diseases, 60(1), 45-55.
https://doi.org/10.1016/j.pcad.2017.03.005
Minich, D. M., & Bland, J. S. (2013). Personalized lifestyle medicine: Relevance for nutrition and lifestyle
recommendations [Review]. The Scientific World Journal, 2013, Article 129841. https://doi.org/10.1155/2013/129841
Rippe, J. M. (2018). Lifestyle Medicine: The Health Promoting Power of Daily Habits and Practices [Review].
American Journal of Lifestyle Medicine, 12(6), 499-512. https://doi.org/10.1177/1559827618785554
Rippe, J. M. (2019). Are We Ready to Practice Lifestyle Medicine? The American Journal of Medicine,
132(1), 6-8. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2018.07.024
Sagner, M., Katz, D., Egger, G., Lianov, L., Schulz, K. H., Braman, M., Behbod, B., Phillips, E., Dysinger, W., & Ornish, D.
(2014). Lifestyle medicine potential for reversing a world of chronic disease epidemics: From cell to
community [Review]. International Journal of Clinical Practice, 68(11), 1289-1292. https://doi.org/10.1111/ijcp.12509
Sarris, J., O'Neil, A., Coulson, C. E., Schweitzer, I., & Berk, M. (2014). Lifestyle medicine for depression [Review].
BMC Psychiatry, 14(1), Article 107. https://doi.org/10.1186/1471-244X-14-107
Stonerock, G. L., & Blumenthal, J. A. (2017). Role of Counseling to Promote Adherence in Healthy Lifestyle
Medicine: Strategies to Improve Exercise Adherence and Enhance Physical Activity [Review].
Progress in Cardiovascular Diseases, 59(5), 455-462. https://doi.org/10.1016/j.pcad.2016.09.003