ผู้เรียบเรียง
ดวงพร อรัญญพงษ์ไพศาล
บรรณารักษ์ชำนาญการ ฝ่ายบริการ
 สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

               ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เป็นเทคโนโลยีที่มีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงโลกในศตวรรษที่ 21 ด้วยความสามารถในการประมวลผลข้อมูลขนาดใหญ่และการตัดสินใจที่รวดเร็ว AI จึงได้กลายมาเป็นเทคโนโลยีที่ขับเคลื่อนโลกในอนาคต ในปัจจุบัน AI ได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันอย่างแพร่หลาย เช่น ผู้ช่วยอัจฉริยะ รถยนต์ไร้คนขับ การแพทย์ AI ระบบแนะนำสินค้า การเงิน AI ซึ่งภายในปี 2030 AI อาจก้าวเข้าสู่ระดับที่มีความสามารถเทียบเท่าหรือสูงกว่ามนุษย์ จึงทำให้เกิดคำถามขึ้นมากมายเกี่ยวกับผล กระทบเกี่ยวกับจริยธรรม AI และผลกระทบต่อการจ้างงานของมนุษย์ ดังนั้นการเตรียมตัวรับมือจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้มนุษย์สามารถอยู่รอดและเติบโตในยุค AI ได้อย่างมั่นคงและปลอดภัย 

               AI Avatar คือเทคโนโลยีที่ผสมผสานระหว่างปัญญาประดิษฐ์และเทคโนโลยีกราฟิกขั้นสูง เพื่อจำลองพฤติกรรมและการสื่อสารของมนุษย์ได้อย่างเป็นธรรมชาติ เช่น การแสดงอารมณ์ผ่านสีหน้า ท่าทางและน้ำเสียง การพูดคุย การตอบสนองแบบเรียลไทม์ การจดจำใบหน้าและการประมวลผลภาษาธรรมชาติ โดย AI Avatar ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อรองรับการใช้งานหลากหลายด้าน เช่น การฝึกอบรม การขายสินค้า การบริการลูกค้า การศึกษา การแพทย์ การตลาด และในอนาคตอันใกล้ AI Avatar จะถูกนำมาใช้ในการประชุมออนไลน์และตอบอีเมลแทนมนุษย์ได้อีกด้วย

       AI อวตาร ทำงานอย่างไร

• ปัญญาประดิษฐ์ ทำให้ AI อวตารสามารถเรียนรู้ เข้าใจ และตอบสนองต่อคำสั่งหรือคำถามได้
• การเรียนรู้เชิงลึก  AI อวตารใช้เทคนิคการเรียนรู้เชิงลึกเพื่อวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมากเพื่อเรียนรู้รูปแบบและพฤติกรรมของมนุษย์ โดยผ่านการฝึกฝนกับข้อมูลจำนวนมหาศาล เช่น ข้อมูลภาพ เสียงและข้อความ
• การประมวลผลภาษาธรรมชาติ ทำให้ AI อวตารเข้าใจและสามารถตอบคำถามและสนทนาโต้ตอบได้อย่างสมจริง
• คอมพิวเตอร์กราฟิกและการสังเคราะห์เสียง โดยใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์กราฟิกสร้างภาพรูปแบบ 3 มิติและสร้างเสียงพูดที่เหมือนเสียงมนุษย์ ทำให้ดูเป็นธรรมชาติและน่าเชื่อถือ สามารถสื่อสารกับผู้คนได้อย่างเป็นธรรมชาติ

     ประเภทของ AI อวตาร

1. AI อวตารแบบภาพนิ่งและเคลื่อนไหว 
   • ใช้เป็นรูปโปรไฟล์ในโชเชียลมีเดียหรือเกม
   • มีทั้งแบบภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว
   • ใช้สื่อสารทางการตลาด เช่น โลโก้ แบนเนอร์ หรือแคมเปญโฆษณา
   • ใช้สร้างตัวละคร Virtual
2. AI อวตารอัตโนมัติ
   • ใช้ Machine Learning และ Deep Learning เพื่อให้ AI สามารถเรียนรู้และพัฒนาตัวเองได้
   • มีบุคลิกภาพที่สามารถปรับเปลี่ยนตามการโต้ตอบ สามารถพูดคุย ตอบคำถาม และแสดงสีหน้าได้ และทำงานอัตโนมัติได้โดยไม่ต้องมีมนุษย์ควบคุม
   • ใช้เทคโนโลยี Deepfake เพื่อสร้างใบหน้าและการเคลื่อนไหวที่สมจริง
3. AI อวตาร 3 มิติในโลกเสมือนจริง
   • เป็นตัวละคร 3D ที่สามารถขยับและแสดงสีหน้าได้สมจริง
   • ใช้ในแพลตฟอร์ม Metaverse VR, AR และเกมออนไลน์
   • ขับเคลื่อนโดย AI ช่วยให้ตอบคำถามได้โดยอัตโนมัติ
   • สามารถควบคุมได้ด้วยการเคลื่อนไหวจริงของผู้ใช้งานหรือควบคุมผ่าน AI
4. AI อวตารแบบโต้ตอบได้ 
   • ใช้ Natural Language Processing เพื่อให้สามารถสนทนาและโต้ตอบได้อย่างเป็นธรรมชาติ
   • สามารถเรียนรู้จากข้อมูลที่ได้รับเพื่อพัฒนาการตอบสนอง

 ความแตกต่างระหว่าง AI Avatar และ Chatbot

      AI Avatar และ AI Chatbot นั้นต่างก็เป็นเทคโนโลยีที่ขับเคลื่อนด้วยปัญญาประดิษฐ์ แต่มีข้อแตกต่างกันอยู่ที่ฟังก์ชันการทำงานและลักษณะ      การใช้งาน ดังนี้

      AI Chatbot 

• โปรแกรมสนทนา AI ที่ใช้การประมวลผลภาษาธรรมชาติเพื่อโต้ตอบด้วยข้อความหรือเสียง
• ใช้ตอบคำถามลูกค้าผ่านเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน มุ่งเน้นตอบคำถามเกี่ยวกับสินค้าและบริการ
• ใช้เทคโนโลยี NLP + AI + Machine Learning
• ตอบคำถาม วิเคราะห์ข้อมูล ทำงานตามคำสั่ง
• สามารถช่วยค้นหาข้อมูลและทำงานอัตโนมัติ
  
  AI Avatar 
• รูปลักษณ์แบบ 2D หรือ 3D และสามารถแสดงอารมณ์ การเคลื่อนไหวได้
• สามารถจำลองบุคลิกภาพ แสดงสีหน้า อารมณ์ ท่าทางและสื่อสารได้อย่างเป็นธรรมชาติ
• ใช้เทคโนโลยี AI + Machine Learning + Computer Vision + Motion Capture
  • AI Customer Support ตอบคำถามลูกค้าแบบโต้ตอบได้สมจริงและเป็นธรรมชาติ
  • ใช้เป็น Virtual Influencer, แบรนด์แอมบาสเดอร์ ช่วยโปรโมทผลิตภัณฑ์สินค้าและบริการผ่านโซเชียลมีเดีย
  • AI Presenter / Spokesperson ใช้เป็นพรีเซนเตอร์แบรนด์โฆษณา หรือผู้ประกาศข่าว

ลักษณะเด่นของ AI Avatar

• ด้านรูปลักษณ์ : สามารถออกแบบให้มีรูปลักษณ์ที่หลากหลาย ตั้งแต่แบบการ์ตูนไปจนถึงแบบที่เหมือนมนุษย์จริง
• ด้านเสียง : สามารถพูดคุยโต้ตอบได้ด้วยเสียงที่เป็นธรรมชาติและมีความหลากหลายทางอารมณ์
• ด้านการเคลื่อนไหว : สามารถเคลื่อนไหวได้อย่างสมจริง เช่น การกระพริบตา การแสดงออกทางสีหน้า และการเคลื่อนไหวของร่างกาย
• ด้านบุคลิกภาพ : สามารถกำหนดบุคลิกภาพให้แตกต่างกันได้ เช่น ฉลาด เป็นมิตร ขี้เล่น หรือจริงจัง

ข้อจำกัดของ AI Avatar

• ขาดความเข้าใจในบริบท  : อาจไม่สามารถเข้าใจบริบทของการสนทนาได้อย่างสมบูรณ์
• ขาดความสามารถในการคิดเชิงวิพากษ์  : ไม่สามารถคิดวิเคราะห์ปัญหาที่ซับซ้อนได้
• การมีอคติ  : หากป้อนข้อมูลที่มีอคติ ก็อาจส่งผลให้ AI Avatar มีพฤติกรรมที่เป็นอคติได้เช่นกัน
• ขาดความเข้าใจในอารมณ์ : อาจไม่สามารถเข้าใจและตอบสนองต่ออารมณ์ของมนุษย์ได้อย่างสมบูรณ์
• ขาดความน่าเชื่อถือ : ผู้ใช้งานบางรายอาจไม่เชื่อมั่นในข้อมูลที่ได้รับจาก AI อวตาร
• ความซับซ้อนในการพัฒนา : การพัฒนา AI อวตารที่มีคุณภาพสูงต้องใช้เทคโนโลยีและความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง
• ปัญหาด้านจริยธรรมและความเป็นส่วนตัว ความเสี่ยงต่อการนำไปใช้ในทางที่ผิด

ประโยชน์ของ AI Avatar

• การบริการลูกค้า : บริการตอบคำถามลูกค้าผ่านช่องทางออนไลน์ เช่น แชทบอท หรือวิดีโอคอล
• การศึกษา : เป็นผู้สอนเสริมด้านภาษาต่างประเทศหรือวิชาเฉพาะทางต่างๆ  
• การตลาด : นำเสนอสินค้า บริการ หรือโปรโมชั่นต่างๆ ให้กับลูกค้า
• ความบันเทิง : เป็นตัวละครในเกมหรือภาพยนตร์ หรือสร้างสรรค์ผลงานร่วมกัน 
• ด้านสุขภาพ : ให้คำปรึกษาทางสุขภาพเบื้องต้น หรือเป็นเพื่อนพูดคุยเพื่อผ่อนคลาย 
• เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานซ้ำๆ แบบอัตโนมัติ เช่น การตอบคำถามลูกค้า
• ปรับปรุงประสบการณ์ของลูกค้า : สามารถปรับตัวให้เข้ากับความต้องการของแต่ละบุคคลได้ 
• ลดต้นทุน : ลดค่าใช้จ่ายในการจ้างพนักงาน
• ขยายขอบเขตการให้บริการ: สามารถให้บริการลูกค้าได้ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่จำกัดเวลาและสถานที่   
• สร้างความน่าสนใจ  : ทำให้การบริการต่างๆ น่าสนใจมากขึ้น

ตัวอย่างการใช้งาน AI อวตาร

• บริการลูกค้า 
  • ตัวแทนจำหน่ายเสมือนจริง ให้คำแนะนำและช่วยเหลือลูกค้าในการเลือกซื้อสินค้า
  • ใช้แทนพนักงานคอลเซ็นเตอร์ ช่วยตอบคำถามและแนะนำสินค้าและบริการ
  • ใช้ในธุรกิจโรงแรมหรือสำนักงาน เพื่อต้อนรับและให้ข้อมูลลูกค้า
• การศึกษาและฝึกอบรม
  • สร้างครูผู้สอนเสมือนจริง ช่วยสอนบทเรียนให้กับผู้เรียนหรือผู้ช่วยติวเตอร์
  • เพื่อนร่วมเรียนเสมือนจริง เป็นเพื่อนคุยและช่วยเหลือในการเรียน
  • AI Coach สำหรับพนักงาน ที่ช่วยสอนงานและฝึกอบรมพนักงานใหม่
• การแพทย์และสุขภาพจิต
  • ผู้ช่วยแพทย์ ใช้เป็นผู้ช่วยดูแลผู้ป่วย ให้คำปรึกษาเบื้องต้นแก่ผู้ป่วย
  • นักบำบัด ช่วยผู้ป่วยในการฟื้นฟูสภาพจิตใจ 
• ความบันเทิงและเกม  
  • สร้างตัวตัวละครในเกม สร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้เล่น
  • ไอดอลเสมือนจริง หรือ Virtual YouTuber สร้างความบันเทิงให้กับแฟนคลับ 
• การตลาด
  • Metaverse และ VR 
  • ใช้แทนตัวตนของผู้ใช้ในโลกเสมือน
  • ช่วยให้คำแนะนำสินค้าในร้านค้าเสมือน
  • ทดลองเสื้อผ้าด้วย  AI อวตารก่อนซื้อ
  • ใช้เป็นพิธีกรในงานเสมือนจริง เช่น การประชุม สัมมนา
  • เป็นตัวแทนในการประชุม  

ผลกระทบของ AI อวตารต่อสังคม

• ด้านบวก
  • เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน  : AI อวตารสามารถทำงานซ้ำๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้มนุษย์มีเวลาไปทำกิจกรรมอื่นๆ ที่สร้างสรรค์มากขึ้น
  • ปรับปรุงคุณภาพชีวิต  : ให้บริการที่สะดวกสบายและเข้าถึงได้ง่าย
  • สร้างโอกาสทางธุรกิจ  : เกิดธุรกิจและบริการใหม่ๆ ที่เกี่ยวข้องกับ AI อวตาร
  • การปรับปรุงคุณภาพชีวิต  : AI อวตารสามารถช่วยเหลือผู้คนในด้านต่างๆ เช่น การศึกษา การดูแลสุขภาพ และความบันเทิง
  • การสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ  : AI อวตารเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมใหม่ๆ ในหลากหลายสาขา
• ด้านลบ
  • การว่างงาน : AI อวตารอาจเข้ามาแทนที่แรงงานมนุษย์ในบางอาชีพ
  • การปกป้องข้อมูลส่วนบุคคล : การเก็บรวบรวมข้อมูลส่วนบุคคลจำนวนมากเพื่อสร้างบุคลิกภาพที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งอาจนำไปสู่การละเมิดความเป็นส่วนตัวได้
  • การป้องกันการใช้ในทางที่ผิด : AI อวตารอาจถูกนำไปใช้ในการสร้างข่าวปลอม การหลอกลวง หรือการกระทำที่ผิดกฎหมาย
  • การสร้างความไว้วางใจ : มนุษย์ต้องมีความไว้วางใจใน AI อวตารก่อนที่จะเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวหรือสร้างความสัมพันธ์  
  • ความเหลื่อมล้ำ : การเข้าถึงเทคโนโลยี AI อวตารอาจไม่เท่าเทียมกัน ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำในสังคม
  • ผลกระทบต่อจิตใจ : การสร้างความสัมพันธ์กับ AI อวตารอาจส่งผลต่อจิตใจของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเด็กและผู้สูงอายุ

อนาคตของ AI Avatar

เทคโนโลยี AI อวตารกำลังพัฒนาอย่างรวดเร็ว และคาดว่าจะมีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของเราในอนาคตมากขึ้น ดังนี้

• AI อวตารอาจกลายเป็นส่วนหนึ่งของ  Metaverse และโลกดิจิทัลที่เชื่อมต่อกัน ซึ่งจะเป็นตัวแทนของมนุษย์ในโลกเสมือนจริง  
• ถูกนำมาใช้ในหุ่นยนต์เพื่อให้บริการด้านต่างๆ เพื่อลดต้นทุนพนักงานและเพิ่มความสามารถในการให้บริการ
• ช่วยให้มนุษย์และเครื่องจักรสามารถสื่อสารและทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
• มีการพัฒนาความสามารถในการโต้ตอบกับมนุษย์ได้อย่างเป็นธรรมชาติมากยิ่งขึ้น
• มีบทบาทในชีวิตประจำวันมากขึ้น เช่น เป็นผู้ช่วยส่วนตัว หรือเพื่อนร่วมงาน
• ถูกนำไปใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ มากขึ้น  เช่น การตลาด การแพทย์ การเงิน การบริการลูกค้าและอุตสาหกรรมการผลิต
• มีความสมจริงมากขึ้นทั้งในด้านภาพ เสียง และการโต้ตอบ
• เป็นตัวแทนของมนุษย์ในโลกเสมือน จะมีบุคลิกและการตอบสนองที่ซับซ้อนขึ้น
• Metaverse จะกลายเป็นพื้นที่หลักสำหรับ  AI อวตารในการทำงาน การเรียน และการใช้ชีวิต

             AI อวตาร เป็นเทคโนโลยีที่น่าจับตามองและมีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการทำงานและการใช้ชีวิตของมนุษย์ในอนาคต การทำความเข้าใจเกี่ยวกับ AI อวตาร และการนำไปใช้อย่างเหมาะสม จะช่วยให้เราได้รับประโยชน์จากเทคโนโลยีนี้ได้อย่างสูงสุด แต่อย่างไรก็ตามการใช้งานยังต้องคำนึงถึงประเด็นด้านจริยธรรม ความปลอดภัยและผลกระทบต่อสังคม รวมถึงการกำหนดกฎหมายและข้อบังคับที่เหมาะสมเพื่อสร้างหลักจริยธรรมในการพัฒนาและใช้งาน AI Avatar ให้เหมาะสมต่อไป

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

Cotactic. (2564). Avatar คืออะไร ? ตัวตนบนโลกเสมือนจริงรูปแบบใหม่บน Metaverse. สืบค้นจาก
              https://www.cotactic.com/blog/what-is-avatar/

Min Natjanan. (2566). “AI ทำงานแทนคน” ภาพอนาคตที่เป็นไปได้แค่ไหน? ถอดบทเรียนจากเทคโนโลยี AI ในชีวิตประจำวัน. 
             สืบค้นจาก https://deeple.ai/blog/ai-in-the-future

Dynamic Intelligence Asia. (2567). Smart AI Assistant กับตัวเลือกใช้ AI Avatar ในตำแหน่งที่หลากหลาย
             สืบค้นจาก https://www.dia.co.th/articles/ai-avatar-in-business-position/

Dynamic Intelligence Asia. (2567). Smart AI Assistant ระบบ AI Avatar พลิกโฉมธุรกิจสู่อนาคตโลกดิจิทัล.
             สืบค้นจาก https://www.dia.co.th/articles/benefits-of-ai-avatar/

Marketeer. (2567). AI Avatar: ร่างเสมือนเข้าประชุม & ตอบอีเมลแทน เทรนด์ใหม่ใกล้ได้เห็นในโลกทำงาน. 
            สืบค้นจาก https://marketeeronline.co/archives/357982

BANKKUNG. (2568). AI Avatar ตัวตนเสมือนที่ขับเคลื่อนด้วยปัญญาประดิษฐ์. สืบค้นจาก https://kasets.art/PtKP8p

Salesforce,. (2568). ความแตกต่างระหว่าง AI Agent กับ Chatbot คืออะไร?. สืบค้นจาก
            https://www.salesforce.com/th/agentforce/ai-agent-vs-chatbot/

แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง

Stephen J. Lind. (2025). Can AI-Powered Avatars Replace Human Trainers? An Empirical Test of Synthetic Humanlike Spokesperson
            Applications. Journal of Workplace Learning, 37(1), 9–40. https://kasets.art/sE8cKz

Chen, S., Cheng, H., Su, S., Patterson, S., Kushalnagar, R., Wang, Q., & Huang, Y. (2024). Customizing Generated Signs and Voices 
            of AI Avatars: Deaf-Centric Mixed-Reality Design for Deaf-Hearing Communication. https://kasets.art/YwfUp4

B. Ch. Cheong. (2024). The Rise of AI Avatars: Legal Personhood, Rights and Liabilities in an volving Metaverse. Journal of Digital
           Technologies and Law, 2(4), 857–885. https://doi-org.kasetsart.idm.oclc.org/10.21202/jdtl.2024.42

Ramadan, Z., & Ramadan, J. (2025). AI avatars and co-creation in the metaverse. Consumer Behavior in Tourism and Hospitality, 
            20(1), 131–147. https://doi-org.kasetsart.idm.oclc.org/10.1108/CBTH-07-2024-0246

Guoxin Wang. (2023). Can AI Chatbots with Anthropomorphic Attributes Enhance User Engagement in Emotional Support Settings?
            Investigating the Role of Conversational Styles and Avatar Type. Proceedings of the Americas Conference on Information 
            Systems (AMCIS), 1–5. https://kasets.art/sgokkD

Park, J. (2024). Intention to adopt services by AI avatar. Journal of Retailing and Consumer Services : Amsterdam, 80, 1–10. 
             https://doi-org.kasetsart.idm.oclc.org/10.1016/j.jretconser.2024.103929

Shimpo, Fumio. 2024. “Authentication of Cybernetic Avatars and Legal System Challenges; With a View to the Trial Concept of 
            New Dimensional Domain Jurisprudence (AI, Robot, and Avatar Law).” Japanese Society and Culture, 41(1), 18-22. 
             https://research.ebsco.com/linkprocessor/plink?id=1f3baf1c-659d-3c40-925c-a4116e9a8b0d

Cheong, B. C. (2024). The Rise of AI Avatars: Legal Personhood, Rights and Liabilities in an Evolving Metaverse . 
            https://doi-org.kasetsart.idm.oclc.org/10.17863/cam.109175

Yoshida, S., Koyama, Y., & Ushiku, Y. (2024). Toward AI-Mediated Avatar-Based Telecommunication: Investigating Visual 
           Impression of Switching Between User- and AI-Controlled Avatars in Video Chat. IEEE Access, Access, IEEE, 12, 113372–113383. 
            https://doi.org/10.1109/ACCESS.2024.3441233

Silva, S. M. D., Imangi, I., Lakshan, S., Dimuthu Maduranga Arachchi, H. A., & Samarasinghe, G. D. (2024). 2D AI Avatar Attributes
            Impacting on Bank Customers’ Perceived Experience. 2024 8th SLAAI International Conference on Artificial I
            ntelligence (SLAAI-ICAI), Artificial Intelligence (SLAAI-ICAI), 2024 8th SLAAI International Conference On, 1–6. 
           https://doi.org/10.1109/SLAAI-ICAI63667.2024.10844975