นิสิตระดับปริญญาตรี
นิสิตระดับบัณฑิตศึกษา
อาจารย์ / นักวิจัย
บุคคลทั่วไป / ประชาชน
ALL
ภัยพิบัติจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (Climate Change)
ผู้เรียบเรียง
ปิยะธิดา ปรางค์โคกกรวด
นักเอกสารสนเทศชำนาญการ ฝ่ายบริการ
สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) ที่เกิดจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่สะสมในบรรยากาศทำให้เกิดภาวะโลกร้อน (Global Warming) ซึ่งนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่มีผลกระทบใหญ่หลวงต่อสิ่งแวดล้อม สังคมและเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่เพียงแต่เป็นปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม แต่ยังสร้างภัยพิบัติต่างๆ ที่สามารถส่งผลกระทบต่อชีวิตมนุษย์และระบบนิเวศในทุกมิติ
1. คลื่นความร้อน (Heatwaves)
คลื่นความร้อนหรืออุณหภูมิที่สูงขึ้น เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ทำให้เกิดความร้อนที่รุนแรงและยาวนานขึ้น ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพต่างๆ เช่นโรคหัวใจ โรคทางเดินหายใจ และอาการขาดน้ำ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ไม่ได้เตรียมตัวรับมือกับอุณหภูมิที่สูงเกินปกติ
2. พายุและฝนตกหนัก (Storms and Heavy Rainfalls)
การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในลักษณะของพายุและการกระจายของฝน โดยมักจะมีฝนตกหนักขึ้นและพายุที่รุนแรงขึ้น พายุเช่น ไต้ฝุ่น เฮอร์ริเคน และมรสุมที่รุนแรงสามารถทำให้เกิดน้ำท่วมฉับพลัน ภัยพิบัติที่เกิดจากพายุทำให้มีความเสียหายต่อที่อยู่อาศัย โครงสร้างพื้นฐาน และการเกษตรกรรม
3. น้ำท่วม (Flooding)
การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศส่งผลให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นและฝนตกหนักเพิ่มขึ้น ซึ่งสามารถนำไปสู่การเกิด น้ำท่วมในพื้นที่ชายฝั่งและแม่น้ำ ระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นอาจทำให้เกิดการจมน้ำในพื้นที่เกาะและพื้นที่ต่ำซึ่งจะกระทบต่อชีวิต ของประชาชนที่อาศัยในพื้นที่เหล่านั้น
4. ภัยแล้ง (Droughts)
ในขณะที่บางพื้นที่เผชิญกับน้ำท่วม แต่บางพื้นที่ก็ประสบกับภัยแล้งที่รุนแรงขึ้น ภัยแล้งส่งผลกระทบต่อการเกษตรกรรมเนื่องจากขาดแคลนน้ำในการปลูกพืช รวมถึงปัญหาการขาดแคลนน้ำดื่มในบางภูมิภาคภัยแล้งยังทำให้เกิดการขาดแคลนอาหารและผลผลิตที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในพื้นที่ที่ประสบภัย
5. การละลายของน้ำแข็งและการเพิ่มระดับน้ำทะเล (Melting Ice and Sea-Level Rise)
การละลายของน้ำแข็งในขั้วโลกและภูเขาน้ำแข็งเป็นผลจากอุณหภูมิที่เพิ่มขึ้น ซึ่งมีผลกระทบต่อการเพิ่มระดับน้ำทะเล ส่งผลกระทบต่อประชาชนในพื้นที่เกาะและเมืองชายทะเลที่มีประชากรหนาแน่นนอกจากนี้ การละลายของ น้ำแข็งยังส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ เช่น การสูญพันธุ์ของสัตว์บางชนิด
6. การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity Loss)
การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์และพืชบางชนิด ซึ่งทำให้หลายชนิดต้องปรับตัวหรือสูญพันธุ์ไป การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพทำให้ระบบนิเวศอ่อนแอลง ส่งผลกระทบต่อวงจร ธรรมชาติและการผลิตอาหาร
7. ปัญหาสุขภาพ (Health Problems)
การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ เช่นโรคทางเดินหายใจจากฝุ่น และมลพิษทางอากาศ หรือการแพร่ระบาดของโรคที่มียุงเป็นพาหะ เช่น ไข้เลือดออก มาลาเรีย หรือโรคซิกา การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศยังส่งผลให้เกิดภาวะเครียดจากสภาพอากาศที่รุนแรงและไม่สามารถปรับตัวได้
การตอบสนองต่อภัยพิบัติ
เพื่อลดผลกระทบจากภัยพิบัติที่เกิดจากการ เปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ จึงต้องมีการดำเนินการ ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับนานาชาติ
- การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
- การเตรียมความพร้อมและการสร้าง ความตระหนักรู้
- การอนุรักษ์และฟื้นฟูธรรมชาติ
ทั้งนี้จากรายงานของ Thai PBS ประเทศไทยได้เลื่อนจากการอยู่ในอันดับ 9 ของประเทศที่เสี่ยงต่อเหตุการณ์สภาพภูมิอากาศสุดขั้วมาอยู่ในอันดับที่ 30 ของโลก ซึ่งแสดงถึงความพยายามในการปรับตัวและลดผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ แต่การเกิดเหตุการณ์สภาพภูมิอากาศสุดขั้วยังคงเป็นความท้าทายสำคัญที่ต้องดำเนินการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนและเพิ่ม ความสามารถในการรับมือกับผลกระทบในอนาคต
รายงาน Asia-Pacific Disaster Report โดย ESCAP ระบุไว้ว่า หาก อุณหภูมิโลกเพิ่มขึ้น 1.5–2°C ความเสี่ยงจากภัยพิบัติทางธรรมชาติจะรุนแรงขึ้นอย่างมากในปี 2565 มีภัยพิบัติกว่า 140 ครั้งในเอเชีย-แปซิฟิก ทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 7,500 ราย และส่งผลกระทบต่อ 64 ล้านคน พร้อมความเสียหายทางเศรษฐกิจประมาณ 5.7 หมื่นล้าน ดอลลาร์ รายงานเน้นว่าทุกองศาที่เพิ่มขึ้นจะสร้างความเปลี่ยนแปลง ทางระบบนิเวศอย่างมหาศาล ภัยพิบัติจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นภัยที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ แต่สามารถรับมือได้ผ่านการลดการปล่อยก๊าซ เรือนกระจก การเตรียมความพร้อมและการร่วมมือกันระหว่างประเทศต่างๆ เพื่อทำให้โลกของเรามีความยั่งยืนและสามารถ ดำรงชีวิตในอนาคตได้
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล. ข่าวสิ่งแวดล้อม. องศา. สืบค้น 21 กุมภาพันธ์ 2568. Retrieved From
https://en.mahidol.ac.th/index.php/research-highlight/46-envinews
ศูนย์องค์ความรู้ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. ภัยพิบัติจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (Climate Change). สืบค้น 21 กุมภาพันธ์ 2568.
Retrieved From https://hub.mnre.go.th/th/knowledge/detail/63502
ESG Universe. 9 วิกฤตที่เราต้องเผชิญหากอุณหภูมิโลกเพิ่มขึ้น 1.5 ํ c และ 2 ํc องศา. สืบค้น 21 กุมภาพันธ์ 2568.
Retrieved From https://kasets.art/zXAfJf
Thai PBS. ไทยหลุดประเทศเสี่ยงสูง "อากาศสุดขั้ว" จาก 9 เป็น 30. สืบค้น 21 กุมภาพันธ์
2568. Retrieved Fromhttps://www.thaipbs.or.th/news/content/349376
Springnews. กรมโลกร้อนเผย ไทยหลุดอันดับประเทศเสี่ยงสูงจากผลกระทบโลกร้อน. สืบค้น 21 กุมภาพันธ์ 2568.
Retrieved From https://www.springnews.co.th/keep-the-world/climate-change/856078
แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
Adekunle Olorunlowo David, Julius Musyoka Ndambuki, Mpho Muloiwa, Williams Kehinde Kupolati, &
Jacques Snyman. (2024). A Review of the Application of Artificial Intelligence in Climate Change-
Induced Flooding—Susceptibility and Management Techniques. CivilEng, 5(4), 1185–1198.
Retrieved From https://research.ebsco.com/linkprocessor/plink?id=74da64ba-1ee2-306d-9947- 323d7772435e
Gqalindaba, M., Lukman, Y., & Makiwane, N. B. (2024). Coping with Climate-Related Disasters: A Case of a
Green Farm Community Experienced a Flood. Insights into Regional Development, 6(1), 23–36.
Retrieved From https://research.ebsco.com/linkprocessor/plink?id=6645f701-f895-3e35-8ae9- fd714ace3c24
Gregory, R. P. (2024). The Role of Political Uncertainty in Climate-Related Disaster Impacts on Financial
Markets. Journal of Risk and Financial Management, 17(7), 273. Retrieved From
https://research.ebsco.com/linkprocessor/plink?id=21a52e19-3300-347e-b1a8-d2ecfbb79481
Nelson, B., & Faquin, W. (2024). Climate change is threatening access to cancer care: In this second of a two-part series on
cancer and climate change, natural disasters fueled by global warming are
creating new obstacles to cancer care for vulnerable communities. Cancer Cytopathology, 132(5),
266–267. Retrieved From https://research.ebsco.com/linkprocessor/plink?id=18c32fdc-c80d-3125- 8b07-183e1526c5d7
Rastegar, H., Sajjad, A., Eweje, G., & Kobayashi, K. (2024). Sustainability in the wake of crisis: Transforming climate change-
induced disasters into drivers of renewable energy innovation in business. Journal of Economic Behavior and
Organization, 228. Retrieved From https://research.ebsco.com/linkprocessor/plink?id=54b258c7-b501-3823-806f-f0fcc46e7ab4