Active Packaging or Intelligent Packaging
เพื่อนแก้ว ทองอำไพ
นักเอกสารสนเทศ ชำนาญการพิเศษ
สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
บรรจุภัณฑ์โดยทั่วไปมักทำหน้าที่ในการปกป้องผลิตภัณฑ์ที่อยู่ภายใน ให้อยู่ในสภาพที่ดีเมื่อถึงมือผู้บริโภค หรือในบางครั้งก็ทำหน้าที่เหมือนปกแสดงสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่บรรจุอยู่ภายใน ทั้งผลิตภัณฑ์ที่เป็นของสด เช่นผัก ผลไม้ หรือผลิตภัณฑ์ที่เป็นสินค้าอุตสาหกรรมต่างก็มีบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมกับผลิตภํณฑ์นั้นๆ
ในปัจจุบัน มีการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ชนิดใหม่ สำหรับบรรจุผลิตภัณฑ์ที่เปลี่ยนแปลงคุณภาพ เสื่อมสลายได้ตามเวลา และสภาพแวดล้อม โดยมีวัตถุประสงค์ให้บรรจุภัณฑ์ทำหน้าที่ ยืดอายุการเก็บรักษา ควบคุมคุณภาพ หน้าที่เป็นตัวชี้วัด (indicator) ระดับความสด ระดับความสุก หน้าที่บอกเล่าเรื่องราวการผ่านร้อนผ่านหนาวของผลิตภัณฑ์ภายใน ตลอดจนทำหน้าที่เพิ่มมูลค่าให้สินค้า เช่นถาดบรรจุอาหารที่สามารถเข้าไมโครเวฟได้ บรรจุภัณฑ์ใหม่นี้เรียกชื่อว่า Active Packaging หรือ Intelligent Packaging
ความสามารถในการทำหน้าที่ใหม่ของบรรจุภัณฑ์เหล่านี้ เกิดจากการใช้สารเคมี ทำหน้าที่ต่างๆ เช่น
- การใช้สารที่สามารถดูดซับออกซิเจน ที่ทำปฏิกริยากับออกซิเจนและทำให้ปริมาณออกซิเจนลดลง เพื่อป้องกันปฏิกริยาออกซิเดชั่น (oxidation) ที่เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้อาหารเสื่อมคุณภาพ ทั้งการเปลี่ยนสี กลิ่น โดยเฉพาะอาหารที่มีน้ำมันเป็นองค์ประกอบ
- การใช้สารคายคาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon Dioxide Release) ในบรรจุภัณฑ์เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ และลดปริมาณออกซิเจนในบรรจุภัณฑ์ คาร์บอนไดออกไซด์ที่คายออกมาจะรวมกับน้ำในอาหาร ได้เป็นกรดคาร์บอนิค ทำให้ pH ที่ผิวหน้าของอาหารลดลง จึงสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย
- การใช้บรรจุภัณฑ์ที่สามารถจับสาร ที่ได้จากการย่อยสลายโดยจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดการเสื่อมเสีย (microbial spoilage) ตัวอย่างเช่น การใช้ในบรรจุภัณฑ์ที่สามารถบ่งชี้ปริมาณ Amine ในตัวปลาซึ่งสลายตัวจากการย่อยสลายโมเลกุลของโปรตีน เป็นตัวชี้วัดความสดของปลาที่อยู่ในบรรจุภัณฑ์
- การใช้สารเคมีเป็นตัวบ่งชี้ความสุก (ripeness indicator) ในผักและผลไม้ เพื่อลดปัญหาการเน่าเสียจากรอยช้ำ และผักและผลไม้บางชนิดสังเกตระดับความสุกได้ยาก เช่น แตงโม สาลี่ เมลอน และกีวี่ การใช้ตัวบ่งชี้ความสุกจะช่วยอำนวยความสะดวกให้กับผู้บริโภคในการเลือกซื้อผักและผลไม้ในช่วงเวลาเหมาะสมกับการบริโภค โดยการตรวจจับกลิ่นของผลไม้สุก ยิ่งถ้าสุกมากก็จะมีกลิ่นหอมออกมามากยิ่งขึ้น ทำให้ฉลากเปลี่ยนสีไปตามระดับการสุก ซึ่งระดับของความสุกจะสัมพันธ์กับความหวาน ความกรอบ และรสชาติที่ผู้บริโภคต้องการด้วย
งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับ Active Packaging หรือ Intelligent Packaging ที่ปรากฎในฐานข้อมูล Scopus ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา มีเป็นจำนวน 2,256 รายการ ในจำนวนนี้ เป็นงานวิจัยของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จำนวน 35 รายการ ดังปรากฎในตาราง
Authors |
Title |
DOI |
Link |
Wangprasertkul J., Siriwattanapong R., Harnkarnsujarit N. |
Antifungal packaging of sorbate and benzoate incorporated biodegradable films for fresh noodles |
10.1016/j.foodcont.2020.107763 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85096566462&doi=10.1016%2fj.foodcont.2020.107763&partnerID=40&md5=5dc78bd01edcdef01165ac95cf9198d3 |
Kongkaoroptham P., Piroonpan T., Pasanphan W. |
Chitosan nanoparticles based on their derivatives as antioxidant and antibacterial additives for active bioplastic packaging |
10.1016/j.carbpol.2020.117610 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85099354377&doi=10.1016%2fj.carbpol.2020.117610&partnerID=40&md5=adee5a06b4b63e434bb79268b091e29d |
Chatkitanan T., Harnkarnsujarit N. |
Effects of nitrite incorporated active films on quality of pork |
10.1016/j.meatsci.2020.108367 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85096831997&doi=10.1016%2fj.meatsci.2020.108367&partnerID=40&md5=8c79ae718f294a8d4f0d0aed5b65fc49 |
Khumkomgool A., Saneluksana T., Harnkarnsujarit N. |
Active meat packaging from thermoplastic cassava starch containing sappan and cinnamon herbal extracts via LLDPE blown-film extrusion |
10.1016/j.fpsl.2020.100557 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85089462174&doi=10.1016%2fj.fpsl.2020.100557&partnerID=40&md5=b9f33d9ba3ebc238256d076ebf850ef2 |
Jariyasakoolroj P., Leelaphiwat P., Harnkarnsujarit N. |
Advances in research and development of bioplastic for food packaging |
10.1002/jsfa.9497 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85060351640&doi=10.1002%2fjsfa.9497&partnerID=40&md5=ad53eaf9ded364007cce554dfc88e515 |
Saenjaiban A., Singtisan T., Suppakul P., Jantanasakulwong K., Punyodom W., Rachtanapun P. |
Novel color change film as a time–temperature indicator using polydiacetylene/silver nanoparticles embedded in carboxymethyl cellulose |
10.3390/polym12102306 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85092926798&doi=10.3390%2fpolym12102306&partnerID=40&md5=1f644d81f56a660ed79e42812274de7d |
Chatkitanan T., Harnkarnsujarit N. |
Development of nitrite compounded starch-based films to improve color and quality of vacuum-packaged pork |
10.1016/j.fpsl.2020.100521 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85085743646&doi=10.1016%2fj.fpsl.2020.100521&partnerID=40&md5=8b5b028761afaf05735b565bc6c132df |
Suwanamornlert P., Kerddonfag N., Sane A., Chinsirikul W., Zhou W., Chonhenchob V. |
Poly(lactic acid)/poly(butylene-succinate-co-adipate) (PLA/PBSA) blend films containing thymol as alternative to synthetic preservatives for active packaging of bread |
10.1016/j.fpsl.2020.100515 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85086335123&doi=10.1016%2fj.fpsl.2020.100515&partnerID=40&md5=4b5dbd76138ebcd5ee49957ddc94dd02 |
Chollakup R., Pongburoos S., Boonsong W., Khanoonkon N., Kongsin K., Sothornvit R., Sukyai P., Sukatta U., Harnkarnsujarit N. |
Antioxidant and antibacterial activities of cassava starch and whey protein blend films containing rambutan peel extract and cinnamon oil for active packaging |
10.1016/j.lwt.2020.109573 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85085936986&doi=10.1016%2fj.lwt.2020.109573&partnerID=40&md5=c20c030568a37b5b5e5a0ec5bcadde99 |
Chollakup R., Kongtud W., Sukatta U., Piriyasatits K., Premchookiat M., Jarerat A. |
Development of rice straw paper coated with pomelo peel extract for bio-based and antibacterial packaging |
10.4028/www.scientific.net/KEM.847.141 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85088210101&doi=10.4028%2fwww.scientific.net%2fKEM.847.141&partnerID=40&md5=5a90b910e35dd0eeb49c4b6fdc96bd1a |
Panrong T., Karbowiak T., Harnkarnsujarit N. |
Thermoplastic starch and green tea blends with LLDPE films for active packaging of meat and oil-based products |
10.1016/j.fpsl.2019.100331 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85065958262&doi=10.1016%2fj.fpsl.2019.100331&partnerID=40&md5=15814d8aa97a45efa53a496a88f3517d |
Witayakran S., Somboon P., Kongcrup J., Sampoompuang C., Lobyam K. |
Activated carbon loaded lignocellulosic fibers by pulp refining process for dye and metal ion absorbing paper |
10.4028/www.scientific.net/KEM.798.379 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85067681210&doi=10.4028%2fwww.scientific.net%2fKEM.798.379&partnerID=40&md5=60dac421687c3497c206128b26e90356 |
Orsuwan A., Sothornvit R. |
Active Banana Flour Nanocomposite Films Incorporated with Garlic Essential Oil as Multifunctional Packaging Material for Food Application |
10.1007/s11947-018-2089-2 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85044050564&doi=10.1007%2fs11947-018-2089-2&partnerID=40&md5=964aa1b31a048ff41f82d223b0a32034 |
Rodsamran P., Sothornvit R. |
Bioactive coconut protein concentrate films incorporated with antioxidant extract of mature coconut water |
10.1016/j.foodhyd.2017.12.037 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85042149856&doi=10.1016%2fj.foodhyd.2017.12.037&partnerID=40&md5=375f5a384555d7f8cbc63e4aec4bd5d9 |
Suppakul P., Kim D.Y., Yang J.H., Lee S.B., Lee S.J. |
Practical design of a diffusion-type time-temperature indicator with intrinsic low temperature dependency |
10.1016/j.jfoodeng.2017.11.026 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85037347625&doi=10.1016%2fj.jfoodeng.2017.11.026&partnerID=40&md5=525a609b731134427abca28e8356b941 |
Janjarasskul T., Suppakul P. |
Active and intelligent packaging: The indication of quality and safety |
10.1080/10408398.2016.1225278 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85021412297&doi=10.1080%2f10408398.2016.1225278&partnerID=40&md5=f14bea3c7a4252b8cfaa64a0f7d7ac57 |
Charoenput C., Boonsupthip W., Lorjaroenphon Y. |
Shelf-life of 2-acetylpyrazine- and vanillin-releasing films prepared by vacuum impregnation |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85049344956&partnerID=40&md5=b8c0a5b070f8660f54225052c348b07a |
|
Limpisophon K., Schleining G. |
Addition of gallic acid to enhance antioxidative and physical properties of fish gelatin film for edible oil pouch |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85049309458&partnerID=40&md5=61c417a8f046da78a902f37b7e5b5840 |
|
Khankaew S., Mills A., Yusufu D., Wells N., Hodgen S., Boonsupthip W., Suppakul P. |
Multifunctional anthraquinone-based sensors: UV, O2 and time |
10.1016/j.snb.2016.07.037 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84991503879&doi=10.1016%2fj.snb.2016.07.037&partnerID=40&md5=99df21a0616ff5fa2a19c6ab3bc9951e |
Limpisophon K., Schleining G. |
Use of Gallic Acid to Enhance the Antioxidant and Mechanical Properties of Active Fish Gelatin Film |
10.1111/1750-3841.13578 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85008262511&doi=10.1111%2f1750-3841.13578&partnerID=40&md5=11d863ac738f2a8613c60f84f566717b |
Chonhenchob V., Tanafranca D., Singh S.P. |
Packaging technologies for pineapple and pineapple products |
10.1002/9781118967355.ch6 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85017438398&doi=10.1002%2f9781118967355.ch6&partnerID=40&md5=8edde513251905c73169f2673278f513 |
Suppakul P., Thanathammathorn T., Samerasut O., Khankaew S. |
Shelf life extension of "fios de ovos", an intermediate-moisture egg-based dessert, by active and modified atmosphere packaging |
10.1016/j.foodcont.2016.05.036 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84971207150&doi=10.1016%2fj.foodcont.2016.05.036&partnerID=40&md5=f02179cda75c5f6b613aee2e64656167 |
Klangmuang P., Sothornvit R. |
Barrier properties, mechanical properties and antimicrobial activity of hydroxypropyl methylcellulose-based nanocomposite films incorporated with Thai essential oils |
10.1016/j.foodhyd.2016.06.018 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84975509652&doi=10.1016%2fj.foodhyd.2016.06.018&partnerID=40&md5=888d8edc651dc6070d2ce95f1f9de861 |
Suppakul P. |
Cinnamaldehyde and Eugenol: Use in Antimicrobial Packaging |
10.1016/B978-0-12-800723-5.00039-5 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84966737319&doi=10.1016%2fB978-0-12-800723-5.00039-5&partnerID=40&md5=b6fa45d3cbb2d68657c6395b5ead8294 |
Kulchan R., Boonsupthip W., Jinkarn T., Suppakul P. |
Developing a novel colorimetric indicator for monitoring rancidity reaction and estimating the accelerated shelf life of oxygen-sensitive dairy products |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84964575473&partnerID=40&md5=304f461e0a5c2124af075a85eadc64c4 |
|
Woranuch S., Yoksana R., Akashi M. |
Ferulic acid-coupled chitosan: Thermal stability and utilization as an antioxidant for biodegradable active packaging film |
10.1016/j.carbpol.2014.06.074 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84910070382&doi=10.1016%2fj.carbpol.2014.06.074&partnerID=40&md5=4ef76e4726c932efd4908f751bb15091 |
Boonnattakorn R., Chonhenchob V., Siddiq M., Singh S.P. |
Controlled release of mangiferin using ethylene vinyl acetate matrix for antioxidant packaging |
10.1002/pts.2097 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84921666528&doi=10.1002%2fpts.2097&partnerID=40&md5=a98a11f67b83531dc1bc30d4c67e6705 |
Rukchon C., Nopwinyuwong A., Trevanich S., Jinkarn T., Suppakul P. |
Development of a food spoilage indicator for monitoring freshness of skinless chicken breast |
10.1016/j.talanta.2014.07.048 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84907303264&doi=10.1016%2fj.talanta.2014.07.048&partnerID=40&md5=7230650ffc1e4a1d3defe818d87e04f2 |
Khankaew S., Boonsupthip W., Nandhivajrin C., Pechyed C., Suppakul P. |
Effect of nano-semiconductors and sacrificial electron donors on color transition of a novel UV-activated bio-oxygen indicator |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85009159806&partnerID=40&md5=029245a60884a46cdda613448b22a726 |
|
Chonhenchob V., Saha K., Singh S.P., Siddiq M. |
Packaging technologies for dates and date products |
10.1002/9781118292419.ch6 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85017422573&doi=10.1002%2f9781118292419.ch6&partnerID=40&md5=75cc69f6e03632ac796c01e51a4b8d53 |
Woranuch S., Yoksan R. |
Eugenol-loaded chitosan nanoparticles: II. Application in bio-based plastics for active packaging |
10.1016/j.carbpol.2012.09.099 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84884376882&doi=10.1016%2fj.carbpol.2012.09.099&partnerID=40&md5=5004f09a20efe3dca283c8c4312e11c8 |
Sirimuangjinda A., Hemra K., Atong D., Pechyen C. |
Comparison on pore development of activated carbon produced from scrap tire by potassium hydroxide and sodium hydroxide for active packaging materials |
10.4028/www.scientific.net/KEM.545.129 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84876224873&doi=10.4028%2fwww.scientific.net%2fKEM.545.129&partnerID=40&md5=9512ba88442da9e21ea19ee34d284eae |
Chonhenchob V., Chinsirikul W., Singh S.P. |
Current and Innovative Packaging Technologies for Tropical and Subtropical Fruits |
10.1002/9781118324097.ch7 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84888741825&doi=10.1002%2f9781118324097.ch7&partnerID=40&md5=e4037f783cf0490c28edc41869f2cf04 |
Thongjun N., Jarupan L., Pechyen C. |
Efficacy of activated carbon in-situ to oil palm frond paper for active packaging on mechanical properties |
10.4028/www.scientific.net/AMR.506.607 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84860788099&doi=10.4028%2fwww.scientific.net%2fAMR.506.607&partnerID=40&md5=16b0cf4c8505ac8991a084d80aa13b49 |
Sirimuangjinda A., Hemra K., Atong D., Pechyen C. |
Production and characterization of activated carbon from waste tire by H 3PO 4 treatment for ethylene adsorbent used in active packaging |
10.4028/www.scientific.net/AMR.506.214 |
https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-84860814863&doi=10.4028%2fwww.scientific.net%2fAMR.506.214&partnerID=40&md5=cbe21584e9d92eb954396a84e804c361 |
เอกสารอ้างอิง
- ภาชนะบรรจุฉลาดหรืออัจฉริยะ (Intelligent packaging), ที่มา: https://packaging.oie.go.th/new/admin_control_new/html-demo/file_technology/1095372846.pdf, 03032021
- Active Packaging เทรนด์บรรจุภัณฑ์อาหารแห่งอนาคต, ที่มา: https://www.prachachat.net/columns/news-407436, 03032021
- Active packaging / บรรจุภัณฑ์แอคทีฟ, http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/1887/active-packaging, 01/03/2021