ข้าวคาร์บอนต่ำ
ผู้เรียบเรียง
ปิยะธิดา ปรางค์โคกกรวด
นักเอกสารสนเทศ ฝ่ายบริการ
การลดภาวะโลกร้อนเป็นเรื่องที่ต้องใช้ความพยายามร่วมกันจากทุกส่วนรวมไปถึงภาคการเกษตรที่การปฏิบัติทางการเกษตรบางอย่างอาจนำไปสู่การปล่อยก๊าซเรือนกระจก เช่น ก๊าซมีเทนจากการปลูกข้าว ก๊าซมีเทนล้วนมีที่มาจากการปลูกข้าวจากการทำเกษตรกรรม ซึ่งเป็นต้นทางที่ทำให้เกิดการคิดค้นในการพัฒนาวิธีการผลิตข้าว ‘ข้าวลดโลกร้อน’ สู่ ‘ข้าวคาร์บอนต่ำ’ อย่างต่อเนื่องแนวทางหนึ่งในการลดการปล่อยก๊าซจากการปลูกข้าวคือการใช้ทางเลือกอื่น เทคนิคการทำให้เปียกและทำให้แห้ง ((Alternative Wetting and Drying: AWD) เกี่ยวข้องกับการทำให้นาข้าวแห้งเป็นระยะก่อนที่จะท่วมอีกครั้ง ซึ่งช่วยลดการปล่อยก๊าซมีเทน โดยการทำนาเปียกและทำให้แห้งนั้นจะช่วยลดการใช้น้ำในการเพาะปลูก ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตและลดปริมาณก๊าซมีเทนที่ปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศ ซึ่งการทำนาแบบเปียกสลับแบบแห้ง สามารถช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงได้เมื่อเทียบกับวิธีการทำนาปกติ
ที่มา: https://shorturl.at/eoyLS
นอกจากนี้ นวัตกรรมการทำฟาร์มแบบแม่นยำ เช่น การใช้ปุ๋ยไนโตรเจนที่มีประสิทธิภาพและการใช้น้ำและพลังงานอย่างเหมาะสม ยังสามารถช่วยลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของการผลิตข้าวได้ ทั้งนี้ยังมีการวิจัยในการพัฒนาเทคโนโลยีทางเลือกและระบบสารสนเทศการผลิตข้าวเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจเชิงนโยบายในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเพื่อหาแนวทางลดปริมาณน้ำ การปล่อยก๊าซเรือนกระจกในนาข้าว และ จัดทำ carbon footprint การปลูกข้าวที่เหมาะสม ด้วยการศึกษาการจัดการน้ำรูปแบบใหม่ ร่วมกับการจัดการปุ๋ยและการจัดการศัตรูข้าวที่เหมาะสม จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปัจจัยการผลิต ลดอัตราการปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่อหน่วยผลผลิต ส่งผลให้การผลิตข้าวของประเทศไทยมีส่วนช่วยในการบรรเทาสภาวะโลกร้อน รวมไปถึงการวิจัยเพื่อพัฒนาพันธุ์ข้าวคาร์บอนต่ำ พันธุ์ข้าวคาร์บอนต่ำหรือที่เรียกว่าพันธุ์ข้าวที่ปรับสภาพอากาศ ได้รับการเพาะปลูกโดยมีจุดประสงค์เพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เกี่ยวข้องกับการผลิตข้าวให้เหลือน้อยที่สุด พันธุ์เหล่านี้ได้รับการออกแบบมาให้มีความทนทานต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากขึ้น เพิ่มความต้านทานต่อศัตรูพืชและโรค และเพิ่มความทนทานต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเพาะปลูกข้าวพันธุ์ดังกล่าวอาจลดความจำเป็นในการใช้ปุ๋ยและยาฆ่าแมลงมากเกินไป จึงช่วยลดคาร์บอนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตข้าวได้
อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือต้องทราบว่าการเปลี่ยนไปใช้วิธีการผลิตข้าวคาร์บอนต่ำจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่าง เกษตรกร ผู้กำหนดนโยบาย และนักวิจัย การยอมรับแนวปฏิบัติเหล่านี้อาจขึ้นอยู่กับเงื่อนไขและความเป็นไปได้ของท้องถิ่นด้วย ด้วยการส่งเสริมแนวทางปฏิบัติทางการเกษตรแบบยั่งยืนและสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง จะเป็นการยกระดับกระบวนการผลิตของภาคการเกษตรให้มีผลผลิตตามมาตรฐานที่สูงขึ้น ช่วยเพิ่มมูลค่าสินค้าทางการเกษตร และส่งผลต่อเนื่องไปถึงการส่งออกสินค้าทางการเกษตรให้ได้มาตรฐานระดับโลกในการนำประเด็นของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นเงื่อนไขในการกำหนดมาตรฐานของสินค้าในการค้าระหว่างประเทศซึ่งถือเป็นการเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรส่งผลให้มีความยั่งยืนทางมิติเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ รวมทั้งบรรลุเป้าหมายเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวทาง Sustainable Development Goals (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติต่อไป
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
ชฎาภา ใจหมั้น, ศุภธิดา อ่าทอง, ทวี ชัยพิมลผลิน และชาคริต โชติอมรศักดิ์. ปัจจัยที่มีผลต่อการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจก
ภายใต้การปลูกข้าวที่มีการจัดการน้ำแบบเปียกสลับแห้ง. สืบค้น 8 สิงหาคม 2566. Retrieved From https://shorturl.at/hBS89
บางจากหลากมุมมอง. Thai Rice NAMA ข้าวลดโลกร้อน. สืบค้น 8 สิงหาคม 2566. Retrieved From
ฝ่ายกลยุทธ์วิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยี (SPD), ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ. นวัตกรรมแบบเปิด
ระบบเกษตรแม่นยำ ฟาร์มอัจฉริยะ. สืบค้น 8 สิงหาคม 2566. Retrieved From
https://www.nstda.or.th/nac/2023/exhibitions/ex18/
พรรณทิภา นิลโสภณ, วิทยากรเชี่ยวชาญ กลุ่มงานบริการวิชาการ 2 สำนักวิชาการ. เกษตรคาร์บอนต่ำสู่การเกษตรที่ยั่งยืน.
สืบค้น 8 สิงหาคม 2566. Retrieved From https://library.parliament.go.th/th/radioscript/rr2566-jul3
สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน). ผลงานการวิจัย 5 บรรทัด ‘ข้าว’. สืบค้น 8 สิงหาคม 2566. Retrieved
From https://www.arda.or.th/ebook/file/8rice_61.pdf.
Praornpit Katchwattana. จากนวัตกรรม ‘ข้าวลดโลกร้อน’ สู่ ‘ข้าวคาร์บอนต่ำ’ สร้างมูลค่าเพิ่มให้เกษตรกรไทย. สืบค้น 8
สิงหาคม 2566. Retrieved From https://www.salika.co/2023/08/06/low-carben-rice-innovation/
THE MOMENTUM TEAM. Wave BCG x Spiro Carbon ‘ข้าวคาร์บอนต่ำ’ ทางเลือกใหม่ที่ยั่งยืนกว่า สำหรับเกษตรกรไทย
และผู้บริโภค. สืบค้น 8 สิงหาคม 2566. Retrieved From https://themomentum.co/environment-wave-bgc-x-spiro-carbon/
แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
Cong Wang, Huifeng Sun, Xianxian Zhang, Jining Zhang, & Sheng Zhou. (2023). Optimal Straw Retention
Strategies for Low-Carbon Rice Production: 5 Year Results of an In Situ Trial in Eastern China. Agronomy, 13(1456), 1456. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edsdoj&AN=edsdoj.f1f1aa38a1f74181bc5189a40333a7dc&site=eds-live
Jiang, L. ( 1 ), Huang, H. ( 1 ), He, S. ( 1 ), Huang, H. ( 1 ), & Luo, Y. ( 2 ). (2022). What motivates farmers to
adopt low-carbon agricultural technologies? Empirical evidence from thousands of rice farmers in Hubei province, central China. Frontiers in Psychology, 13. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edselc&AN=edselc.2-52.0-85143369450&site=eds-live
Kunpeng HUANG, & Min XIAO. (2023). LOW-CARBON AGRICULTURAL DEVELOPMENT IN CHINA A Promising
Cure for Global Warming. Thermal Science, 27(3A), 2173–2181. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=asn&AN=164239149&site=eds-live
Mungkung, R. ( 1,2 ), Dangsiri, S. ( 1 ), & Gheewala, S. H. ( 3,4 ). (2021). Development of a low-carbon,
healthy and innovative value-added riceberry rice product through life cycle design. Clean Technologies and Environmental Policy, 23(7), 2037-2047–2047. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edselc&AN=edselc.2-52.0-85105377602&site=eds-live
Nittaya Cha-un, Sirintornthep Towprayoon, Amnat Chidthaisong, Kittipong Chaimanuskul, Suwapat
Maiyarach, Panuwat Sangsuwan, & Pichit Kiatsomporn. (2022). SMART GHG Mobile Application: A New Agricultural App for Tracking GHG Emissions and Low-Carbon Rice Production in Thailand’s Local Communities. Chemistry Proceedings, 10(78), 78. Retrieved From https://kasetsart.idm.oclc.org/login?url=https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=edsdoj&AN=edsdoj.071c02c723a5438f8bfb87d9ae681d7f&site=eds-live
